|
|

(15) ي تةباخ وةرضةرخانيَكي طرنط بوو لةتيَكؤشاني ئازادي طةلي كورددا (15)ي تةباخ (ئاب) سةرةتايةك بوو بؤ دةستثيَكردني جوولآنةوةيةكي ضةكداري لةضوارضيَوةي مافي ثاراستني رةوا لة دذي ئةو هيَرشة هةمةلايةنةي دةولَةتي توركيا بؤ لةناوبردن و تواندنةوةي طةلةكةمان لة باكوور بةتايبةتي لة كوردستان بةطشتى بةرِيَوةي دةبرد، بةو بؤنةيةوة ئةو رؤذة لةسةرجةم طةلي كورد و ئازاديخوازان ثيروَزبيَت. لة دواي دروستبووني دةولَةتي توركيا لة سالَي (1923) و مؤركردني ثةيماني لوَزان لةلايةن توركيا و بريتانيا و فةرِةنساوة كة تيايدا كوردستان دابةشكرا بةسةر (توركيا، سوريا، ئيَران، ئيَراق)دا و نكؤلَي كرا لةمافةكاني طةلي كورد، ئيتر ئةو دةولَةتانةي كورديان بةسةردا دابةشكرا بةهاوكاري زلهيَزة جيهانييةكان بةشيَوازي جؤراوجؤر كاريان دةكرد بؤ لةناوبردن و تواندنةوةي طةلي كورد لة بؤتةي خؤياندا. دةولَةتي توركيا لةسةرةتادا زؤر بةتوندي دةستيكرد بةقرِكردني كورد لةماوةي سالَي (1919 هةتا 1938) زياتر لة (28) راثةرِيني كوردي بةشيَوةيةكي درِندانة سةركوتكرد و دروشمي (كوردمان لة طؤرِ نا)يان بةرزكردةوة و لةوكاتةوة كورد بووة دياردةيةكي رابردوو لة فةرهةنطي توركيادا، واتة بووني نةما، لةكرداريشدا رؤذانة كورد رووبةرِووي توانةوة دةبووةوة هةتا لةسالآني شةستةكان و سةرةتاي حةفتاكاندا كورد رووبةرِووي دوو ضارةنووس بووةوة، يان دةبوو توانةوةى تةواوةتى لة بؤتةى دةولَةتى توركياو نةتةوةيى توركدا وةك ضارةنووسى خؤى ثةسندبكات، بيَطومان ئةمةش سةركةوتنى بةرنامةى دةولَةتي توركياو ثةيمانى لؤزان بوو، يان دةبوو رووبةرِووى ئةو واقيعة ببيَتةوة و كولتوورو بةهاكانى خؤى لة لةناوضوون رزطاربكات، طومانى تيَدا نيية ئةمةش كاريَكى زةحمةت بوو. ريَزدار (عةبدولَلآ ئؤجةلان) ريَبةرى (كؤما جظاكى كوردستان) لة كؤتايى شةستةكاندا كة لاويَك بوو لة زانكؤ دةيخويَند، لةطةلَ كؤمةلَيَك لة هةظالآنيدا تواندنةوةى طةلى كورديان ثةسند نةكردو طووتيان نا بؤ سياسةتى نكؤلَيكردن و قرِكردنى طةلى كورد و خةباتيَكى ئايديؤلؤذى و رؤشنبيريان دةستثيَكرد، لةسةرةتايى حةفتاكانةوة هةتا سالَى (1978) توانيان جولآنةوةيةكى كاريطةر لةناو لاوانى طةلى كوردو توركدا دروست بكةن و لة (27\11\1978)دا ئةم جولآنةوةيان كردة ثارتى كريَكارانى كوردستان(PKK) و خواستيان بة شيَوةيةكى سياسى رووبةرِووى ئةو زولَم و زؤردارييةى دةولَةتى توركيا ببنةوةو كيَشةي كورد ضارةسةربكةن، بةلآم دةولَةتى توركيا زؤر درِندانة هيَرشى كردة سةر ثارتى كريَكارانى كوردستان و طةلى كورد. لة سالَى (1979)وة هةتا سالَى (1982) بةهةزاران ئةندام و دؤست و لايةنطرى ثةكةكة و هاولآتى مةدةنى كوردى لة كونجى زيندانةكان توند كردو لةرِيَطةى تيرؤرو تؤقاندنةوة دةيخواست كؤتايى بةو جولآنةوة سياسيية بهيَنيَت، لة دةرةوةى زيندانيش بة هيض شيَوةيةك دةرفةتى بؤ ثةكةكةو كورد نةهيَشت كة ثةيرِةوى كارى سياسى بكات. ئةمةش بووة هؤكار بؤ ئةوةى ثةكةكة رووبةرِووبوونةوةى ضةكدارى وةكو مافيَكى بةرطرى رِةوا هةلَبذيَريَت بؤ ثاراستني ناسنامةي طةلي كورد. كاتيَك ثةكةكة برِيارى رووبةرِووبوونةوةى ضةكداريدا لةطةلَ دةولَةتى توركيادا، لةناو كورددا بة طشتى و هيَزة سياسيية كوردييةكان ئةمةيان بة برِياريَكى ناواقيعى دةبينى ضونكة دةولَةتى توركيا ئةندامى ثةيمانى ناتؤ بوو، ئةمريكاو ئةوروثاش ثشتيوانيان ليَدةكرد و هيض هيَزيَكيش ثشتيوانى كوردى نةدةكرد كة شةرِى توركيا بكات، ئةمة لة لايةك، لةلايةكى ترةوة دةولَةتى توركيا لة رابردوودا هةموو راثةرِينة كوردييةكانى لةناو بردبوو، ماوةيةكى دريَذيش بوو طةلي كوردى بيَدةنط كردبوو و لةبةر ئةمة ثيَيان وابوو كة ثةكةكة ناتوانيَت شةرِى توركيا بكات. سةرةرِاي هةموو ئاستةنطييةكان لة (15)ى تةباخ يةكةم فيشةك تةقيَنرا بةرِووى فاشييةكانى توركيادا، كة تووشى سةرسامى و دلَةرِاوكيَي كردن (مةعسوم قورِكماز)كة ناسراو بوو بة هةظالَ عةطيد ثيَويستييةكانى ئةم رووبةرِووبوونةوةيةى ئامادةكرد. لة (15\8\1984) دواى نزيكةى ثةنجا سالَ بيَدةنطى لةيةك كاتدا سيَ ضالاكى لة هةرسيَ شارى (ئةرؤ، ضةتاخ، شةمدينان) بة سةرثةرشتى سةر فةرماندار هةظالَ عةطيد بةرِيَوةبرا ئةم ضالاكييانة لةيةككاتدا دةولَةتى توركياو هاوثةيمانةكانى تووشى سةرسورِمان كردو هةذاندنيَكى لةناو طةلى كورديشدا دروستكرد، ئةو سيَ ضالاكيية بة هيَزيَكى سةد كةسى ئةنجامدران و دةولَةتى توركياش بانطةشةى ئةوةى دةكرد كة لةماوةى (24) كاتذميَردا كؤتايى بةو ياخيبوونة بهيَنيَت، هةتا ئيَستاش هةر ئةو بانطةشةية دةكات كة كؤتايى بةو جولآنةوة دةهيَنيَت. لةبةرامبةر ئةو هةرِةشانةى توركياو ئةو هةموو هاوكارييةى هيَزة هاوثةيمانةكاني ئةمرِؤ طةريلا بة هةزاران لة ضياكاندان و ئةو طةلةشى كة لةسةر ليَوارى مةرط بوو ئةمرِؤ شانازى بة بوونى خؤيةوة دةكات و لةطةلَ طةريلادا بووة بةيةك و ثشتيوانى طةريلا دةكات. ئةوةتا نويَنةرى خؤشى ناردة ثةرلةمان، واتا (15)ى ئاب ئةو هةنطاوة بوو كة كؤتايى هيَنا بة شكستةكانى طةلى كوردو هاواريَك بوو بؤ ريَطةطرتن لة سياسةتى قرِكردن و جينؤسايدكردن، طرنطى و واتاى (15)ى ئابيش ليَرةدا دةردةكةويَت. نهيَنى سةركةوتن و طرنطى ئةو هةنطاوةش لةوةداية كة بؤ جارى يةكةم بوو كورد لة دةرةوةى هاوكيَشة هةريَمى و جيهانييةكان بةبيَ ثشتبةستن بةلايةنيَك و تةنياو تةنيا بةثشتبةستن بة ئيرادةى خؤى ئةم تيَكؤشانةى دةستثيَكرد. هةروةها بؤ جارى يةكةم بوو كة لةدواى تيَكؤشانيَكى ئايديؤلؤذى و سياسى بةبةرنامة شةرِيَكى ثارتيزانى بةرِيَوةببات و نةكةويَتة نيَو شةرِى بةرةيى. لةم روانطةيةوة ئيَمة وةكو ثارتى ضارةسةرى ديموكراتى كوردستان (ث ض د ك) بوونى طةريلا بة طةرةنتى دةسكةوتةكانى باشوورى كوردستانيش دةزانين و سةركةوتنى تةواوةتى طةريلا و ناضاركردنى دةولَةتى توركياية، بةوةى كة دان بة مافةكانى طةلى كوردا بنيَت بةهةلَوةشاندنةوةى ثةيمانى لؤزان و سةركةوتنى تةواوى طةلي كوردستان لة بةدةستهيَنانى مافةكانيدا دةبينين، هةر بؤية جاريَكى تر ئةم يادة وةكو رؤذيَكى ثرشنطدار دةبينين لةميَذووى هاوضةرخى طةلى كورددا. ــ هةر بةرزو ثيرؤز بيَت هةلَمةتى (15)ى ئابى (1984)هةلَمةتى ذيانةوةى طةلى كوردستان! ـــ شةهيدان رووناكى ريَطاى ئازاديخوازيمانة!
مةكتةبى سياسى
ثارتى ضارةسةرى ديموكراتى كوردستان (12\8\2007)
|
|
|